Türk Parlamenterler Birliği Tarihçesi
İnsan haklarına saygılı, çok partili demokratik rejimin faziletine inanarak İfa etmiş olduğu hizmetlerle Yüce Meclis içinde ülke kaderi üzerine söz söylemiş bir grup eski milletvekili ve senatör 1970’li yıllarda bir demek bünyesi içinde bir araya gelmenin ihtiyacını duymuşlardır. 1973 Genel Seçimleri, Cumhuriyet Senatosu’nun yenilenen 50 üyesinin çoğunu, 450 milletvekilinin %70’ini Meclis dışında bırakmıştı. O tarihte Birinci Meclis’ten bu yana yasama organlarında parlamenterlik yapmış, aralarında Cumhurbaşkanı. Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi Başkanları, Başbakanlar ve Bakanların bulunduğu 2000’e yakın eski parlamenter bulunmaktaydı.
İşte bu ortam ve şartlarda “TBMM ve Yasama Meclislerinde üye olarak görev yapmış ve yapmakta olan parlamenterler arasındaki dostluğu, kültürel, fikri ve manevi dayanışmayı sağlamak, bilimsel ve kültürel faaliyetleriyle üyelerinin bilgi ve deneyimlerinden toplumu yararlandırmak. Siyasi ve kültürel ortamının gelişmesini, Parlamento geleneklerinin yerleşmesini ve demokrasimizin güçlenip devamlılığını sağlamayı’ başlıca amaç edinmiş 29 eski senatör ve milletvekili, 22 Haziran 1976’da bir araya gelerek “ESKİ PARLAMENTERLER DERNEĞİ” adı altında bir teşkilat kurmuşlardır.
Demeğin ilk başkanlığına Adalet Eski Bakanı Yusuf Ziya Önder seçilmiştir. Yusuf Ziya Önder bu görevi büyük bir özveri ile Nisan 1984 tarihindeki vefatına kadar 8 yıl ifa etmiştir. 1976 yılında çalışmalarına başlayan dernek bugüne kadar 16. Genel Kurul icra etmiş, amacına ve üyelerine hizmette büyük mesafeler katetmiştir. Haziran 1976’dan 1977 yılının sonuna kadar son derece mütevazi şartlar içinde yaptığı çalışmalar, özellikle üye kaydına ayrılmıştır. Ankara’da yapılan çalışmaların benzerleri İstanbul’da ve İzmir’de kurulan müteşebbis heyetler tarafından yapılmış ve Eski Parlamenterler ile temas kurulup demek üyesi olmaya davet edilmişlerdir. 1977 yılının sonuna doğru dernek Kızılay’da bir büro sahibi olurken üye sayısı da 300’e ulaşmıştır. İlk Olağan Genel Kurul, 1977 yılının Aralık ayında yapılmıştır. Bu toplantıda alınan en önemli karar; “ESKİ PARLAMENTERLER DERNEĞİ” adının TÜRK PARLAMENTERLER BlRLİĞİNE dönüşmesi olmuştur. TÜRK” kesmesinin kullanılmasına Bakanlar Kurulunun Nisan 1978’de aldığı bir kararla izin verilmiş ve Birlik, Bakanlar Kurulunun Nisan 1986’da aldığı diğer bir kararla da KAMU YARARINA ÇALIŞAN derneklerden sayılmıştır.
Türk Parlamenterler Birliği, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler Eski Parlamenterler Demeği’nin Fransa, Almanya, İtalya ve Belçika ile birlikte kurucu 5 üyesinden biridir. Daha sonra Avusturya, Kıbrıs, Yunanistan, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsveç,
İsviçre, Ukrayna, İngiltere ve Avrupa Birliği’nin katılımıyla üye ülkelerin sayısı 19’a ulaşmıştır. Merkezi Brüksel’de Belçika Parlamentosunun içinde bulunmaktadır. Dernek, ülkeler arasında lobi faaliyetlerinde bulunmakta, üye ülkelerin katılımlarıyla, belirli aralıklarla toplantılar yaparak , Sempozyum ve Kolokyumlar düzenleyerek Önemli raporlar hazırlayarak bilimsel ve kültürel faaliyetlerini sürdürmektedir.
Türk Parlamenterler Birliği’nin merkezi Ankara’dadır. Bug|ün, Ankara’da TBMM içerisinde bulunan bürosu dışında Gaziosmanpaşa’da Konukevi ve Sosyal Tesisler Binası, İstanbul, İzmir ve Bursa’da şubeleri, ayrıca İzmir’de Konukevi bulunmaktadır. Şubelerde ve merkezde üyelerine hizmet veren toplam 11 personel istihdam etmektedir.
Bugün Birliğimizin üye sayısı yaklaşık 3.313 dür. Kaydolmayan parla-menterlerin de zaman içinde Birliğin bünyesinde toplanılmasına çalışılmaktadır. TPB’nin üyeleri arasında Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi Başkanları, Başbakanlar, Bakanlar, Meclislerin Başkanlık Divanı Üyeleri ve parlamenterler bulunmaktadır.
Tüzüğümüze göre, tüm yeni ve eski parlamenterler Birliğe üye olabilir. TBMM Başkanları, başkanlıkları devam ettiği sürece Birliğin “Onursal Başkanı” sayılırlar.
